Koelen en verwarmen in Nederlandse woningen: airco, ventilator en elektrische verwarming in cijfers (2019–2025)

Nederlandse huishoudens koelen en verwarmen hun woning anders dan een aantal jaar geleden. Warme zomers, hogere energieprijzen en de zoektocht naar comfort zorgen ervoor dat steeds meer mensen kiezen voor airco’s, ventilatoren of elektrische bijverwarming. In dit artikel vind je actuele cijfers, trends, tabellen en een duidelijke uitleg over hoe Nederlanders hun woning koelen en verwarmen.

1. Steeds meer airco’s in Nederlandse woningen

Airco’s zijn de afgelopen jaren sterk in opkomst. Onderzoek op basis van CBS-data laat zien dat het aantal woningen met een vaste airco in vijf jaar tijd bijna vervijfvoudigd is. In 2019 had slechts een klein deel van de huizen een airco, terwijl in 2023 ongeveer 1 op de 6 woningen een vaste airco heeft. In 2025 zijn er naar schatting meer dan 2 miljoen airco’s in Nederlandse huishoudens aanwezig.

1.1 Groei van airco’s sinds 2019

1.2 Vast vs. mobiel

Uit onderzoek blijkt:

• 17,5% van de huishoudens heeft een vorm van airconditioning (vast of mobiel).
• 5,7% van de huishoudens gebruikt een mobiele airco.
• Minder dan 5% van de huurwoningen heeft een vaste airco, tegenover 18% van de koopwoningen.
• 13% van de eigenaren van koopwoningen overweegt binnen twee jaar een airco te installeren.

2. Ventilator vs. airco: verschil in energieverbruik

Ventilatoren zijn al tientallen jaren populair. Ze zijn goedkoop, efficiënt en energiezuinig. Airco’s koelen beter, maar gebruiken veel meer stroom. Volgens Milieu Centraal is een ventilator tot 20 keer zuiniger dan een mobiele airco.

2.1 Tabel: energieverbruik ventilator vs. airco (per 110 uur gebruik)

Conclusie: ventilatoren en plafondventilatoren zijn verreweg de zuinigste manier om te koelen.

3. Elektrische verwarming in Nederland

Door stijgende gasprijzen zijn veel Nederlanders overgestapt op elektrische bijverwarming. Uit recent onderzoek blijkt dat 69% van de huishoudens een vorm van elektrische verwarming gebruikt als aanvulling op gas.

3.1 Veranderend verwarmingsgedrag

• 4 op de 10 huishoudens wacht langer met de verwarming aanzetten.
• Elektrische kachels worden gebruikt om één kamer te verwarmen in plaats van het hele huis.
• Warmteverlies en isolatie zijn steeds belangrijkere thema’s geworden.

4. Energieverbruik van huishoudens

In Nederlandse woningen gaat het grootste deel van het energieverbruik naar verwarming:

• Meer dan 75% van het gasverbruik gaat naar ruimteverwarming.
• Koeling neemt nog een klein, maar snel groeiend aandeel in.
• Elektriciteitsverbruik ligt hoger in zowel warme zomers als koude winters.

5. Wat betekenen deze cijfers?

1. Airco blijft sterk groeien

Airco’s zijn bezig aan een stevige opmars. In vijf jaar tijd zijn de aantallen bijna vervijfvoudigd.

2. Ventilatoren zijn het meest efficiënt

Ventilatoren blijven de goedkoopste en zuinigste manier om een ruimte te koelen.

3. Elektrische verwarming wordt veel gebruikt

69% van de huishoudens gebruikt elektrische verwarming, vooral als bijverwarming.

4. Energieprijzen sturen gedrag

Huishoudens passen hun verwarming- en koelgedrag aan op basis van de energiekosten.

6. Praktische tips voor consumenten

• Kies een ventilator als eerste stap naar comfort in warme periodes.
• Gebruik plafondventilatoren voor gelijkmatige koeling en een laag energieverbruik.
• Gebruik airco gericht: koel één kamer, niet het hele huis.
• Gebruik elektrische verwarming slim: verwarm alleen de ruimte waarin je bent.

Bronnen

• CBS – diverse onderzoeken naar koeling en energiegebruik (2019–2025).
• TNO – onderzoek naar elektriciteitsvraag van airconditioners.
• Milieu Centraal – energieverbruik ventilatoren & airco’s.
• Techniek Nederland – cijfers aantal airco’s in Nederland.
• Vattenfall / Pricewise – rekenvoorbeelden energieverbruik.
• Onderzoeksrapporten elektrische verwarming (2024–2025).